Zuinig met radiologische straling: UZA-aanpak internationaal bekroond
De dienst radiologie doet al het mogelijke om de stralingsdosis voor patiënten tijdens een onderzoek zo laag mogelijk te houden. Die inspanning werd beloond met het EuroSafe Imaging Stars label, een Europees keurmerk voor goede beeldvorming.
Radiologische onderzoeken, zoals een RX- of een CT-scan, zijn nodig om een diagnose te stellen. Maar een te hoge dosis aan röntgenstralen kan net schadelijk zijn voor de gezondheid. Op de dienst radiologie van het UZA is een multidisciplinair team van radiologen, verpleegkundigen, medische beeldvormers en een fysicus al jaren actief bezig met de vermindering van de stralingsbelasting. ‘In 2011 hebben we onszelf tot doel gesteld om de radiologische straling te verlagen zonder te moeten inboeten op beeldinformatie’, zegt prof. dr. Paul Parizel, diensthoofd radiologie en voorzitter van de European Society of Radiology. ‘Dat betekent in de eerste plaats: geen overbodige radiologische onderzoeken uitvoeren of waar mogelijk alternatieven zonder ioniserende straling aanbieden, zoals een echografie of MRI. Een tweede stap is om de stralingsbelasting tijdens de onderzoeken tot een minimum te beperken. Dat begint bij het toestel zelf: hoe nieuwer en beter de apparatuur, hoe minder straling.’
Minder straling, evenveel informatie
In 2012 startte de dienst met het softwarepakket DoseWatch®. Daarin komen de toestelgegevens en de stralingsdosis per onderzoek en per patiënt van alle radiologische toestellen terecht. ‘Door systematisch te registreren hoeveel straling er per toestel en type onderzoek werd gebruikt, kwamen we tot een maximaal aanvaardbare dosis per onderzoek. Op basis daarvan pasten we de instellingen aan. Zo konden we de stralingsbelasting bij sommige onderzoeken spectaculair verlagen, bij een CT-scan van de borstkas zelfs met 45 procent’, aldus medisch fysicus Timo De Bondt.
Belangrijk is ook dat de verpleegkundigen en de medische beeldvormers die de toestellen bedienen, opleiding krijgen om spaarzaam met straling om te springen. ‘We maken hen bewust van stralingshygiëne. Zo moet je de lichaamszone die met straling wordt onderzocht, zo klein mogelijk houden. En tijdens sommige fasen van een onderzoek volstaat een lagere beeldsnelheid. Dat scheelt meteen voor de stralingsdosis’, legt hoofdverpleegkundige Filip Deferme uit.
Grote onderscheiding
De inspanningen bezorgde de dienst als eerste in België het vijfsterrenlabel van EuroSafe Imaging. EuroSafe Imaging is een initiatief van de European Society of Radiology. De diensten radiologie die het Stars-label van de organisatie dragen, engageren zich om de principes van veilige beeldvorming strikt toe te passen en vormen samen een excellentienetwerk in Europa. Intussen wordt het project rond stralingsreductie uitgebreid naar andere diensten van het UZA die radiologische onderzoeken uitvoeren, zoals cardiologie, het operatiekwartier en de nucleaire geneeskunde. De afgelopen jaren organiseerde de dienst radiologie ook twee symposia rond de vermindering van stralingsbelasting, waarvoor telkens zo’n 130 deelnemers present tekenden.
Het UZA behoort met de stralingswaarden en de multidisciplinaire aanpak rond stralingsvermindering wereldwijd bij de koplopers.